عملکرد و شاخص‌های فیزیولوژیکی رشد ژنوتیپ‌های ماش براساس تاریخ کاشت

به‌منظور بررسی تأثیر تاریخ کاشت بر عملکرد، درصد پروتئین و تغییرات شاخص‌های فیزیولوژیکی رشد چهار ژنوتیپ ماش، آزمایشی در مزرعۀ تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، در سال 1390 انجام گرفت. چهار ژنوتیپ ماش (‘پرتو’، ‘گوهر’، ‘مهر’ و لاین امیدبخش ‘ان ام 94’[1]) در سه تاریخ کاشت با فواصل 30 روز، از ابتدای اردیبهشت تا ابتدای تیر با هدف تعیین مناسب‌ترین زمان کاشت و بهترین رقم برای منطقۀ مورد تحقیق، کشت شد. آزمایش به‌صورت کرت‌های خردشده با طرح پایۀ بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تاریخ کاشت در کرت‌های اصلی و ارقام ماش در کرت‌های فرعی قرار گرفت. بیشترین میانگین عملکرد دانه مربوط به لاین امیدبخش ‘ان ام 94’ با 4/1797 کیلوگرم در هکتار بود. تأخیر در کاشت موجب کوتاه شدن طول دورۀ رشد (از 9/92 روز به 6/82 روز) شد. در تاریخ‌های کاشت زودتر حداکثر شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول در طی زمان طولانی‌تری حاصل شد و میزان این دو شاخص در این زمان نیز بیشتر از تاریخ کاشت آخر بود. درصد پروتئین دانه تحت تأثیر تغییر تاریخ کاشت قرار نگرفت، اما اختلاف بین ارقام از این نظر معنادار بود. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که لاین امیدبخش ‘ان ام 94’ و تاریخ کاشت اول تیر (به‌عنوان کشت دوم پس از غلات پاییزه)، مناسب‌ترین گزینه‌ها برای منطقۀ تحقیق بودند.